Lekcja: Akordy septymowe (2/5)
W poprzedniej lekcji poznałeś akordy zbudowane z 3 dźwięków (akordy moll, dur, zmniejszony i zwiększony). Często, by wprowadzić bardziej zróżnicowany klimat utworu, stosuje się akordy zbudowane z większej liczby składników. Dzisiaj zajmiemy się budową czterodźwięków. Dokładniej mówiąc, będą to te „najbardziej właściwe” czterodźwięki. Pisząc „najbardziej właściwe” czterodźwięki, mam na myśli takie, które w swej budowie wykorzystują tercjową budowę akordów. Jak buduje się takie akordy? Najczęściej mamy do czynienia z akordami molowymi lub durowymi. W takim wypadku dokładamy do już istniejącego akordu kolejną tercję.
Zbudujmy teraz czterodźwięki w oparciu o skale, o których dzisiaj mówimy: C-dur i a-moll.
Czterodźwięki – Akordy septymowe
Myślę, że po przestudiowaniu teorii z poprzedniej lekcji już wiesz dużo. Powiem więc, że do trójdźwięku zbudowanego na skali C-dur dokładamy kolejny składnik.
Ostatni składnik w akordzie C-dur to dźwięk G. Pomijamy więc dźwięk A i bierzemy do akordu dźwięk H. Pomiędzy dźwiękiem G i H mamy odległość czterech półtonów, a więc kolejną tercję. Jest to tercja wielka.
Teraz trzeba jakoś nazwać taki czterodźwięk. Policzmy więc, którym składnikiem skali jest dołożony dźwięk H. Nazwy akordów bierze się właśnie z tego liczenia. Ważne jedynie, by wiedzieć jak to interpretować (co grać?). Policzmy od C do H:
C-1, D-2, E-3, F-4, G-5, A-6, H-7
Jak widzisz H jest siódmym składnik skali,czyli licząc odległość pomiędzy pierwszym dźwiękiem skali czyli C i tym dołożonym dźwiękiem H, mamy odległość siedmiu dźwięków. Nosi od nazwę: septyma. Dlatego taki czterodźwięk nazywamy akordem septymowym.
Zanim jednak powiem Ci, jakim dokładnie go oznaczyć symbolem, przejdźmy na chwilę do analizy czterodźwięku opartego na kolejnym dźwięku skali C-dur, czyli D.
Trójdźwięk, to dźwięki D F A i jak sądzę potrafisz już stwierdzić, że jest to trójdźwięk molowy. Dołączmy teraz kolejną tercję, licząc od ostatniego dźwięku, czyli od A.
Jak widzisz z powyższego diagramu, jest to dźwięk C. Podobnie jak wcześniej dla akordu C-dur, tak i teraz policzmy odległość dźwięków. Od podstawowego (pierwszego) dźwięku akordu d-moll – D do dołożonego właśnie dźwięku C jest znowu siedem dźwięków.
Teraz przyjrzyjmy się dokładnie tym dwóm septymom (z akordu C-dur i d-moll). Policz półtony w obydwu przypadkach. Zauważ, że w C-dur od C do H jest 11 półtonów, a w d-moll od D do C jest 10 półtonów. Jedno i drugie jest septymą, ale podobnie jak w przypadku tercji istnieje 2 typy tego interwału.
Septyma mała – to odległość 10 półtonów.
Septyma wielka – to odległość 11 półtonów.
Z tą wiedzą możemy przejść do wprowadzenia symboli.
Akord septymowy (z septymą małą) oznacza się jako: X7
Akord majorowy septymowy (z septymą wielką) oznacza się jako: X7+, Xmaj7, Xdur7 lub X∆ (gdzie X oznacza oczywiście nazwę akordu np. C).
I tu bardzo duża UWAGA!
Zobacz, że np. G7 to będzie akord z septymą małą (czyli tutaj dźwiękiem F), a Gdur7 lub częściej po angielsku Gmaj7, to akord z septymą wielką (czyli tutaj dźwiękiem Fis). Ta „durowość” wpisywana jest właśnie po to, by podkreślić, że septyma jest „wyciągnięta” ze skali durowej.
Czytaj dalej → Lekcja: Akordy septymowe (3/5)