Lekcja: Tercjowa budowa akordów (1/5)

O czym w lekcji?

Skala durowa
Triada harmoniczna dla skali dur
Transpozycja (zmiana tonacji)
Budowa akordów – trójdźwięki

Skala durowa (gama durowa)

Do pierwszej lekcji wybrałem utwór w tonacji a-moll. W drugiej lekcji wybrałem utwór w tonacji A-dur. Chodziło mi o to, by pokazać wyraźną różnicę pomiędzy skalą molową (minor) i skalą durową (major), gdy obydwie oparte są na tym samym dźwięku.

Triada harmoniczna w tonacji durowej składa się – podobnie jak w tonacji molowej – z akordów zbudowanych na I, IV i V stopniu skali. W lekcji praktycznej w utworze „Piwo” graliśmy właśnie te akordy.

Najpierw rozpiszmy skalę durową od dźwięku A.
No tak… rozpiszmy… ale co to może znaczyć??? 🙂

Zacznę od takiego tam wszystkim znanego:

do-re-mi-fa-sol-la-si-do

Znane? Już dzieci w przedszkolu uczą się, że jest to skala C-dur :))

Będziemy bardziej precyzyjni, gdy zamiast „do” użyjemy nazwy dźwięku C…, zamiast „re” dźwięku D, itd.

Dźwięki skali C-dur to:

C D E F G A H C

Skalę (gamę) C-dur w pliku TuxGuitar/GuitarPro pobierz stąd: Gama C-dur

Co tak naprawdę decyduje o tym, że jak ktoś nam zagra, zaśpiewa… zanuci gamę C-dur, to wiemy, że jest to C-dur?
Już odpowiadam. Po pierwsze ZDECYDOWANA większość ludzi nie ma słuchu absolutnego, a co za tym idzie wcale nie słyszą, że jest to konkretnie „C”-dur, tylko że jest to ogólnie skala durowa. Ale skąd wiemy, że to skala durowa? Słyszymy to. Słyszymy „melodię” skali dur. To odległości (fachowo interwały) między dźwiękami tej skali nadają jej melodię. Zobaczmy więc, jakie są te odległości. By to sprawdzić przyrównajmy gamę (skalę) C-dur do skali chromatycznej (zawierającej wszystkie dźwięki).

C Cis D Dis E F Fis G Gis A B H C (skala chromatyczna)
C D E F G A H C (skala durowa)

2 2 1 2 2 2 1 (odległość miedzy składnikami w półtonach)

To teraz wróćmy do rozpisania skali A-dur. Napiszmy sobie skalę chromatyczną od A i wpiszmy pierwszy dźwięk skali A-dur, czyli dźwięk A.

A B H C Cis D Dis E F Fis G Gis A (skala chromatyczna)

Co dalej? W C-dur kolejny składnik był oddalony od pierwszego dźwięku o 2 półtony. To jest właśnie charakterystyczne dla skali durowej. Więc tu też bierzemy dźwięk oddalony o 2 półtony.

A B H C Cis D Dis E F Fis G Gis A (skala chromatyczna)
A H

2 (odległość miedzy składnikami w półtonach)

Dalej sądzę, że wszystko jasne… W C-dur kolejnym dźwiękiem było E oddalone od drugiego składnika (D) o kolejne 2 półtony. Czyli w budowanej przez nas skali od drugiego składnika – dźwięku H – 2 półtony, to dźwięk Cis… od Cis – trzeciego składnika, kolejny oddalony ma być o 1 półton, czyli będziemy mieli dźwięk D… Dalej znowu 2 półtony, czyli dźwięk E. itd. W efekcie otrzymujemy skalę durową od A, czyli A-dur.

A B H C Cis D Dis E F Fis G Gis A (skala chromatyczna)
A H Cis D E Fis Gis A (skala durowa)

2 2 1 2 2 2 1 (odległość miedzy składnikami w półtonach)

Przeanalizuj jeszcze raz to, co przed chwilą zrobiliśmy. Tym razem na rysunku: