Lekcja: Tercjowa budowa akordów (4/5)
Akordy – trójdźwięki
Dziś zajmę się budową najpopularniejszych i najczęściej używanych akordów w większości gatunków muzycznych. Te akordy to trójdźwięki. Znasz już z całą pewnością (choćby z moich diagramów) akordy dur i moll. Dzisiaj powiem Ci jeszcze o dwóch trochę innych typach trójdźwięków.
Tercjowa budowa akordów
Generalna zasada przy analizie jest następująca:
Akordy buduje się z interwałów tercji.
Już wiesz, że interwał, to odległość między dwoma dźwiękami. Tematyce interwałów poświęcę przynajmniej jedną odrębną lekcję teoretyczną. Ale już dziś o interwałach kilka słów:
- Pryma – odległość pomiędzy pierwszym i pierwszym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do C – znasz to już zapewne dobrze, bo dwa zagrane w czasie strojenia gitary dźwięki E – na pierwszej pustej strunie i na drugiej strunie na V progu to właśnie odległość prymy (gdy już dostroimy oczywiście :)).
Jeśli nie wiesz o czym piszę, to zapewne stroisz za pomocą tunera. Spoko – będzie też lekcja o strojeniu instrumentu. - Sekunda – odległość pomiędzy pierwszym i drugim dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do D. - Tercja – odległość pomiędzy pierwszym i trzecim dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do E. - Kwarta – odległość pomiędzy pierwszym i czwartym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do F. - Kwinta – odległość pomiędzy pierwszym i piątym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do G. - Seksta – odległość pomiędzy pierwszym i szóstym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do A. - Septyma – odległość pomiędzy pierwszym i siódmym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do H. - Oktawa – odległość pomiędzy pierwszym i ósmym dźwiękiem skali.
W skali C-dur: od C do C’ (niektórzy powiedzą, że to ten sam dźwięk 🙂 – poniekąd tak jest. Dokładnie to dźwięk drgający z dokładnie 2 razy większą częstotliwością).
To, co napisałem powyżej o interwałach, to prawidłowy, ale trochę uproszczony model. No bo zobacz jak sprawa się ma dla interwału tercji w poznanych skalach a-moll i A-dur. Z definicji napisanej powyżej: Tercja – odległość pomiędzy pierwszym i trzecim dźwiękiem skali. Czyli w skali a-moll to odległość od A do C – 3 półtony, a w skali A-dur to odległość od A do Cis -4 półtony. No to jak to jest: 3 czy 4 półtony to tercja??? No właśnie… tu już uproszczony model nam nie wystarczy.
Teorię rozbudowuję więc na razie jedynie dla tercji:
- tercja mała – to odległość 3 półtonów
np. odległość A i C (czyli pierwszy i trzeci składnik skali molowej) - tercja wielka – to odległość 4 półtonów
np. odległość pomiędzy A i Cis (czyli pierwszy i trzeci składnik skali durowej)
Teraz już możemy wrócić do meritum – tercjowej budowy akordów.
Akord moll (oznaczamy małą literą np. a = a-moll = A-moll)
Skoro akordy buduje się z tercji, to przebadajmy akord molowy a-moll. Składa się on z dźwięków A C E (pierwszy, trzeci i piąty składnik skali a-moll). Policzmy odległość patrząc na skalę chromatyczną:
Od A do B – jeden
Od B do H – dwa
Od H do C – trzy
… czyli od A do C mamy tercję małą.
Teraz już sam policz, że od drugiego składnika, jakim jest C, do trzeciego składnika, jakim jest E, mamy odległość 4 półtonów.
Wniosek:
Akord molowy zbudowany jest z tercji małej i tercji wielkiej.
Ćwiczenie dla Ciebie
Przebadaj, że akord D jest rzeczywiście w skali a-moll akordem molowym.
Akord dur (oznaczamy wielką literą np. A = a-dur = A-dur)
Akord C-dur składa się z dźwięków C E G (pierwszy, trzeci i piąty składnik skali C-dur).
Jak widzisz – odwrotnie niż w akordzie molowym. Akord durowy zbudowany jest z tercji wielkiej i tercji małej.
Ćwiczenie dla Ciebie
- Przebadaj, że akord G jest rzeczywiście w skali C-dur akordem durowym.
- Przebadaj, że akord E jest rzeczywiście w skali a-moll harmonicznej (!!!) akordem durowym (patrz lekcja pierwsza).
Czytaj dalej → Lekcja: Tercjowa budowa akordów (5/5)