Lekcja 1 (cz.2): Zagrywki bluesowe
Kurs gry na gitarze elektrycznej
Lekcja 1 (cz.2): Zagrywki bluesowe
Dziś w ramach pierwszej lekcji gry solowej połączymy grę odtwórczą z improwizowaną. Weźmiemy na „warsztat” gotowe zagrywki (nie cały utwór, tylko krótkie zagrywki) innych gitarzystów i będziemy je wykorzystywać w graniu improwizacji bluesowej.
Wszystkie dziś poznawane zagrywki zbudowane są z dźwięków pentatoniki. Najpierw ustalmy, gdzie w poznanej przez Ciebie pentatonice znajdują się dźwięki będące prymą akordów triady harmonicznej.
Poznana pentatonika a-moll składa się z pięciu dźwięków: A, C, D, E, G. Kolejne dźwięki już się powtarzają w kolejnych oktawach, czyli znowu mamy A, C, D, … itd. Większą liczbę charakterystycznych dla bluesa dźwięków wprowadzimy w dalszej części kursu.
Spójrz na diagram pentatoniki poniżej:
Pierwszym Twoim ćwiczeniem niech będzie granie różnych dźwięków pentatoniki do podkładu bluesa w A, jaki już przedstawiałem powyżej. Kolejność występowania akordów też znajdziesz powyżej, ale umieszczam jeszcze raz link i akordy:
Pobierz ⇒ blues w A
A | A | A | A | D | D | A | A | E | D | A D | A E |
Twoim zadaniem jest granie różnych dźwięków trochę „na wyczucie”. Słuchaj tego, co grasz i co dzieje się w podkładzie, ale gdy jesteś w akordzie A, staraj się zaznaczyć w jakiś sposób dźwięk A…, gdy jesteś w akordzie D, częściej zagraj dźwięk D. W akordzie E powtórz częściej dźwięk E.
W zasadzie granie na wyczucie na dłuższą metę jest kluczem do sukcesu. Jednak, by sobie to wyczucie wyrobić, kluczowe jest słuchanie innych gitarzystów, grających bardzo stylistycznie, analizowanie ich zagrywek itp.
Przejdźmy więc do poznawania zagrywek.
By było różnorodnie pomyślałem, że poćwiczymy w innym miejscu na gryfie i do innego podkładu. Przeniesiemy się do skali C i będziemy grali do analizowanego już dzisiaj podkładu: „Rock Me Baby” B.B.King. Zagrywki, jakie za chwilę Ci przedstawię, będą wykorzystywały właśnie głównie dźwięki będące prymą akordu.
Diagram pentatoniki przenosimy do VIII pozycji. Tu, zaczynając od dźwięku C, mamy pentatonikę c-moll, która wygląda następująco:
Zagrywka 1
Pierwsza zagrywka, to również sprawka B.B. Kinga. To pierwsze dźwięki utworu „Blues Boys Tune”. Oryginalnie zagrana jest w tonacji A w wolnym tempie.
W tonacji, jaka będzie nam pasowała (C) i w tempie do naszego podkładu brzmi tak:
Pobierz ⇒ zagrywka G C – blues B.B. King „Blues Boys Tune”
Zagrać ją możesz zgodnie z poniższą tabulaturą:
Pod tabulaturą umieściłem rytm metronomu (jeśli ustawisz go na 4/4 z triolami). Zagrywka wydaje się być prosta, bo jest to równo po sobie zagranych 5 dźwięków. Zaczynasz z dźwięku G i kończysz na dźwięku C. Świetnie więc nadaje się, by zagrać ją w miejscu, gdzie akord G przechodzi w akord C.
Sytuacja taka ma miejsce, gdy kończymy 12 takt progresji bluesa i przechodzimy ponownie do 1 taktu kolejnego chorusu (kolejnych 12 taktów) bluesa (tak to zagrał B.B. King). Zwracam Twoją uwagę na to, że ostatni dźwięk powinien być dokładnie na początku taktu. Czyli pierwszy dźwięk zagrywki powinniśmy zagrać na „3 i i”. Najpierw zagraj kilka razy zagrywkę „na sucho”. Gdy już ją przećwiczysz, włącz metronom i ćwicz do momentu, gdy będziesz trafiał z ostatnim dźwiękiem dokładnie na raz.
Powiesz pewnie teraz: „No dobra, zagrywka może fajna, ale trochę mało użyteczna. Czy można ją użyć w innych miejscach?”
Odpowiedź brzmi: Oczywiście! Świetnie pasuje również w drugim czy trzecim takcie naszej progresji, czyli w czasie trwania akordu tonicznego czyli C.
Posłuchaj jednak niewielkiej modyfikacji:
Pobierz ⇒ zagrywka G F – blues B.B. King „Blues Boys Tune”
W tabulaturze wygląda ona tak:
Idealnie będzie pasowała jako przejście pomiędzy akordem G i F, czyli z 9 na 10 takt. A co zmieniło się w zagrywce? Jedynie ostatni dźwięk! Teraz zagraliśmy dźwięk F. Powiem Ci, że równie przyjemnie zabrzmi to przy przejściu z akordu C na F, czyli z taktu 4 do 5.
Kolejna modyfikacja to znowu zmiana ostatniego dźwięku – tym razem na G. Posłuchaj i zagraj zgodnie z tabulaturą.
Pobierz ⇒ zagrywka G G – blues B.B. King „Blues Boys Tune”
Ta zagrywka zaczyna się i kończy na dźwięku G, a więc jest idealna, by zagrać ją w czasie trwania akordu G. Może to być np. w połowie taktu 9.
Kolejne zagrywki, jakie Ci zaproponuję pochodzą z bardzo dobrze znanej kompozycji Alannah Myles – utworu „Black Velvet” (kompozycji poświęconej pamięci Elvisa Presleya).
W oryginalnej tonacji (es-moll) zagrywki wyglądają następująco:
Wstęp do utworu:
Pobierz ⇒ zagrywka es-moll – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wstęp
Wejście do łącznika w środku utworu:
Pobierz ⇒ zagrywka es-moll – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Najlepiej zdobądź oryginalne nagranie i posłuchaj utworu w całości.
Zagrywka 2
Zacznijmy od zagrywki rozpoczynającej utwór. Przeniosłem ją oczywiście do tonacji C, w której będziemy realizowali wszystkie dzisiaj poznawane zagrywki.
Pobierz ⇒ zagrywka G C – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wstęp
Zagrywka ta jest o dwa dźwięki dłuższa od poprzedniej, ale również jest zagrana równymi triolami. Tym razem zaczynasz więc dokładnie na trzecią ćwierćnutę taktu i idealnie trafiasz na „raz” w takcie następnym. Zagrywka zaczyna się od dźwięku G i kończy na dźwięku C, więc jej zastosowanie jest identyczne jak poprzednio poznanej.
Możemy również pokusić się o podobne jej modyfikacje jak w poprzedniej zagrywce – czyli zmieniamy jedynie ostatni dźwięk i uzyskujemy kolejne zagrywki o nowych zastosowaniach.
Modyfikacja w stronę F
Pobierz ⇒ zagrywka G F – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wstęp
Modyfikacja w stronę G
Pobierz ⇒ zagrywka G G – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wstęp
Zagrywka 3
Kolejne trzy zagrywki pochodzą z podzielenia dłuższego fragmentu solówki – przejścia do łącznika w utworze „Black Velvet”. W oryginalnej tonacji przedstawiłem Ci tę zagrywkę powyżej. Najlepiej będzie jednak, jeśli dodatkowo posłuchasz jej w oryginalnym nagraniu.
Teraz już pierwsze dźwięki:
Pobierz ⇒ zagrywka G C – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
To kolejna zagrywka z zastosowaniem przy przejściu z akordu G na C lub w czasie trwającego akordu C.
…i możemy wykonać podobne modyfikacje.
Modyfikacja w stronę F
Pobierz ⇒ zagrywka G F – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Modyfikacja – pozostajemy w G
Pobierz ⇒ zagrywka G G – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Zagrywka 4
Zagrywka zbudowana na bazie kolejnych dźwięków solówki, wprowadzającej w łącznik „Black Velvet” posiada nieco odmienny charakter. Możesz ją zastosować w taktach od 2 do 4 lub 7 i 8. Czyli przy przechodzeniu z taktu do taktu, gdy pozostajesz jednak w akordzie tonicznym (czyli w naszym przypadku w C). Odmienny charakter tej zagrywki pochodzi z zastosowania tzw. blue notes. Nie będę wyjaśniał ich znaczenia w dzisiejszej lekcji, bo to sobie i Tobie zostawiam na lekcję drugą. Są to dźwięki charakterystyczne dla bluesa. Czemu są jednak tak charakterystyczne, to lepiej wyjaśnić na bazie harmonii bluesa, o której również będę mówił w następnej lekcji.
Zwrócę Ci jedynie uwagę, że zaczynamy zagrywkę od dźwięku Bb (przechodząc co prawda natychmiast techniką hammer-on do dźwięku C), a na „raz” w takcie następnym jesteśmy na dźwięku Eb, zmieniając go na C już na „i” (oraz podkreślając go przez zagranie go od razu ponownie).
Pobierz ⇒ zagrywka C C – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Możemy również tu robić modyfikację w celu przejścia na akord F.
Pobierz ⇒ zagrywka C F – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
… oraz modyfikację w celu przejścia na akord G.
Pobierz ⇒ zagrywka C G – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Zagrywka 5
Ostatni fragment przytaczanej przeze mnie powyżej solówki potraktujemy jako zagrywkę, którą możemy ciekawie przejść z akordu C do F.
Pobierz ⇒ zagrywka C F – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Mam nadzieję, że oczywiste się już dla Ciebie staje, że zmieniając ostatni dźwięk zagrywki zmieniasz na tyle jej charakter, że może Ci posłużyć w innym celu.
Ta sama zagrywka ze zmienionym ostatnim dźwiękiem na C bardzo ładnie „pozostawia nas” w akordzie C.
Pobierz ⇒ zagrywka C C – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
I jeszcze modyfikacja w stronę akordu G.
Pobierz ⇒ zagrywka C G – blues Alannah Myles „Black Velvet” – wejście na bridge
Zagrywka 6
Kolejne zagrywki to już proste przejście po dźwiękach skali pomiędzy dźwiękami C i C. Czyli bardzo dobry „wypełniacz”, gdy chcemy ograć coś, pozostając w akordzie C.
Pobierz ⇒ zagrywka po skali C C
Jak widzisz na tabulaturze powyżej, zaproponowałem Ci zagranie takiego przejścia skali, zaczynając od samego początku taktu – na „raz”. Możesz zagrać tę zagrywkę dwa razy pod rząd, wypełniając w ten sposób cały takt:
Podobne przejście po skali pentatonicznej, ale zakończone na dźwięku F, może nas właśnie ładnie przeprowadzić z akordu C do F.
Pobierz ⇒ zagrywka po skali C F
a zagrywka zakończona na dźwięku G, to ładne przejście do akordu G.
Pobierz ⇒ zagrywka po skali C G
Zagrywka 7
Ostatnia zagrywka to „obracanie” się po dźwiękach akordu C i F. W zależności od tego, w jakim akordzie chcesz na chwilę wstrzymać nastrój, zagrasz inne dźwięki.
Zagrasz w ten sposób dla akordu C:
Pobierz ⇒ zagrywka na akordzie C
… albo w ten sposób dla akordu F:
Pobierz ⇒ zagrywka na akordzie F
W powyżej przedstawionych zagrywkach pierwsze 3 dźwięki powtórzone są ponownie. Możesz jednak w miarę swojego zamysłu powtórzyć więcej razy. Nie musi być to wcale monotonne, bo możesz przy tym np. zmniejszać lub zwiększać dynamikę grania dźwięków.
Podsumowanie – zagrywki w progresji bluesa
Na podsumowanie posłuchaj pewnego doświadczenia, jakie wykonałem dla Ciebie: w programie muzycznym poustawiałem zagrywki, jakie Ci przedstawiłem powyżej. Ustawiłem je losowo, według własnych wskazówek, które Ci napisałem, ale nie odsłuchując w czasie tej zabawy :)))
Mogłem Ci oczywiście nagrać te zagrywki tak „po prostu” – z ręki i z pewnością wyszłoby dużo lepiej i ciekawiej. Wolałem jednak pokazać Ci, że nawet „surowe powstawianie” zagrywek, które przecież już grasz, daje też pewien efekt. A Ty w dodatku zastosujesz wyczucie, a nie powstawiasz je jak klocki 🙂
Pobierz ⇒ zagrywki w rytmie
Teraz Ty pograj…, „wstawiając” zagrywki ze swojej gitary, dodając dźwięki „od siebie” i czasami po prostu nie grając nic. Pamiętaj, że pauza (przerwa) to też piękna wartość muzyczna!
Posłuchaj choćby grania Marka Knopflera z Dire Straits – on wyraźnie to wie!!!
Przypominam, że masz ten podkład pod tym adresem:
Pobierz ⇒ „Rock me Baby” podkład
(był we wczorajszej części lekcji pierwszej).
Zadanie dodatkowe dla Ciebie. Przenieś te zagrywki do pentatoniki a-moll i pograj z podkładem, jaki Ci zamieściłem dla A (ćwiczyliśmy na tym podstawowy rytm bluesa).
Zobacz, jakie to proste na gitarze – zmiana tonacji to jedynie przesunięcie ręki o kilka progów. Pianista grający bluesa musiałby nieźle nagłówkować, by zmienić tonację (inna sprawa, że oni mają łatwiej przy innych zagadnieniach np. przy budowaniu akordów :))
Czytaj dalej → Kurs gry na gitarze elektrycznej – Lekcja 1 (cz.2): Ćwiczenie kostkowania naprzemiennego